امروزه با گسترش شهرنشینی و افزایش روز افزون وسایل نقلیه و آلودگی های حادث شده حفظ درختان و محیط زیست بیش از پیش ضرورت یافته است و نیز اینکه با افزایش قیمت مسکن درشهرها تمایل مالکین برتغییرکاربری املاک در تقابل با وظایف شهرداری ها و سایر ارگان های حاکمیتی جهت حفظ محیط زیست قرارگرفته است و با توجه به اولویت حفظ حقوق آحاد جامعه قانونگذار ناگزیر با تصویب قوانینی بر حفظ حفظ درختان و محیط زیست درجهت افزایش سلامت و وضعیت اجتماعی محیط سکونت مردم تاکید داشته است.
و برهمین اساس از جمله قوانین وضع شده دراین خصوص قانون قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ وگسترش فضای سبز درشهرها مصوب 2/04/1388 مجمع تشخیص مصلحت نظام وآئین نامه اجرائی آن است.
و مطابق با ماده 1 قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ وگسترش فضای سبز درشهرها مصوب 2/04/1388 مجمع تشخیص مصلحت نظام، مقررگردیده است.((به منظور حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درختان، قطع هر نوع درخت و یا نابود کردن آن به هر طریق در معابر، میادین، بزرگراه‌ها، پارکها، بوستان ها، باغات و نیز محلهایی که به تشخیص شورای اسلامی شهر، باغ شناخته شوند در محدوده و حریم شهرها بدون اجازه شهرداری و رعایت ضوابط مربوطه ممنوع است. ضوابط و چگونگی اجراء این ماده در چهارچوب آیین نامه مربوط با رعایت شرایط متنوع مناطق مختلف کشور توسط وزارت کشور با هماهنگی وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی و شهرداری تهران تهیه و به تصویب شورای عالی استان‌ها می رسد.))
و کمیسیون تشخیص باغات یا کمیسیون ماده 7 شهرداری براساس مقرره اعلامی در ماده 7 آئین نامه اجرائی قانون اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبز در شهرها جهت تشخیص باغ وحفظ و گسترش فضای سبزو جلوگیری از قطع بی رویه پیش بینی و تشکیل گردید و قطع هرنوع درخت درمحدوه قانونی وحریم شهرها اعم از معابرو میادین، پارکها وبوستان و باغ و غیره جز با تشخیص کمیسیون ماده 7 شهرداری ممنوع است.
وظایف کمیسیون تشخیص باغات
براساس قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ وگسترش فضای سبز درشهرها وآئین نامه اجرائئ آن ضوابط حاکم بر حفظ باغات و درختان پیش بینی شده است و نظارت بر اجرای این قانون و آئین نامه اجرائی آن وهمچنین تشخیص باغات درمحدوده شهری بر عهده کمیسیون تشخیص باغات (کمیسیون ماده 7 شهرداری) می باشد.
لذا به منظور حسن اجرای این قوانین هرشخص اعم از حقیقی یا حقوقی درصورتی که درخواست قلع درختان را داشته باشد،باید درخواست خود را جهت بررسی به کمیسیون تشخیص باغات ارائه داده و براساس نظراعلامی کمیسیون عمل نماید.
لازم به ذکراست،کمیسیون شخصیت مستقلی نسبت به شهرداری داشته و شهرداری ها نیز درصورت ضرورت قطع درختان نیز مکلف به ارجاع درخواست خود به کمیسیون کمیسیون تشخیص باغات می باشند و راسا نمی تواند نسبت به قطع درختان اقدام نمایند و درصورتی که هرشخص اعم از حقیقی یا حقوقی بدون اخذ نظرمثبت کمیسیون تشخیص باغات اقدام به قطع درختان نماید ،عمل وی واجد مسئولیت حقوقی جهت جبران خسارت و مسئولیت کیفری خواهد بود.
لازم به ذکراست ،براساس تبصره یک و دو ماده 7 آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبزشهری درخصوص صدور پروانه ساختمانی نسبت به عرصه های با مساحت بیش از 500 مترمربع واقع در محدوده شهر، شهرداری مکلف است ،ابتدا نسبت به اخذ مجوزاز کمیسیون تشخیص باغات عمل نماید و درمحدوده شهرهای واقع در کلان شهرها نیز نسبت به عرصه های 500 تا 2000 مترمربع صدور پروانه ساخت منوط به تائید و اخذ مجوز از کمیسیونی متشکل از نماینده شورای شهر،مدیرمنطقه شهرداری ونماینده مدیرعامل سازمان پارک ها وفضاهای سبزشهرداری می باشد.
شرایط تصویب قطع درختان درکمیسیون تشخیص باغات
براساس ماده 5 آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبزشهری مصوب 13/05/1388 مالکین باغات و محلهای مشمول قانون در صورت وجود یکی از شرایط زیر می توانند با موافقت شهرداری (مرجع تشخیص آن کمیسیون تشخیص باغات یا کمیسیون ماده 7 شهرداری) نسبت به قطع درخت اقدام نمایند.
- درخت بعلت افت زدگی یا بی آبی و یا علل غیر عمد دیگری خشک شده باشد و یا علت سقوط آن برود با شرط غرس درخت به میزان دو برابرمحیط بن درخت بلامانع است.
- درخت یا درختان غیر مثمری که به بهروری رسیده باشد (حداقل محیط بن 50 سانتیمتر باشد) و مالک به قصد انتفاع از چوب آن درخواست قطع را نماید،دراین صورت می بایست بجای آن، درخت دیگری غرس شود و درصورتی که شهرداری تمایل برحفظ درخت داشته باشد می بایست بهای عادله چوب را با توافق با مالک پرداخت کند و درصورت اختلاف درقیمت درخت براساس نظرکارشناس رسمی دادگستری عمل می گردد.
- درخت در محل احداث ساختمان یا مسیر راه واقع و یا مانعی برای انجام امری که ضرورت اجرا آن برای شهرداری احراز شد است محسوب شود.
- در مورد اصلاح یا احیا درخت و سایر موارد پیش بینی نشده ای که قطع درخت ضرورت دارد.
اعضا کمیسیون تشخیص باغات
براساس ماده 7 آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبزشهری و به منظور نظارت بر حسن اجراي قانون و آيين نامه اجرايي آن و تشخيص باغات كميسيوني مركب از اعضاي زير در هر شهرداري تشكيل مي شود.
1.نماینده شورای اسلامی شهر به انتخاب رئیس شورای شهر
2.نماینده شهرداری ترجیحا معاون شهرسازی و یا معاون خدمات شهری شهرداری
3.مدیرعامل سازمان پارک ها وفضای سبز و درصورت عدم وجود سازمان پارک ها و فضای سبزدرشهرداری ،مسئول فضای سبز شهرداری
حد نصاب رسمیت تصمیم گیری در جلسات کمیسیون تشخیص باغات
برای رسمیت جلسه حضور تمامی 3 عضو کمیسیون ضروری است و برای اعلام نظر و تصمیم گیری موافقت اکثریت لازم است.
رسیدگی در کمیسیون تشخیص باغات
– درخصوص نحوی رسیدگی در کمیسیون تشخیص باغات،براساس آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبز شهرداری مکلف است جهت تشخيص باغ بودن یا نبودن و یا ضرورت قلع درختان،درخواست مالك و ذينفع يا درخواست خود را با سوابق و مداركي كه دربند « د» ماده ۱آيين نامه مذكور آمده است به كميسيون ماده ۷ ارسال نمايد و نظر كميسيون را كه حداكثر ظرف مدت يك ماه صادر خواهد شد،به ذينفع ابلاغ كند.
ملاک باغ بودن براساس قانون و آئین نامه حفظ و گسترش فضای سبز شهری
براساس بند د ماده 1 آئین نامه اجرائی لایحه اصلاح قانون حفظ وگسترش فضای سبز باغ به محلی اتلاق می شود که حداقل یکی از مشخصات ذیل را دارا باشد.
- داشتن حداقل ۵۰۰ متر مربع مساحت. درصورت وجود بنا ومستحدثات در زمین به طور متوسط در هر شانزده (۱۶) متر مربع محوطه باز خارج از ساختمان یک اصله درخت و درصورت عدم سابقه احداث بنا به طور متوسط بیست و پنج (۲۵) مترمربع یک اصله درخت مثمر و یا غیرمثمرم و یا ترکیبی از آنها غرس شده باشد. قطع و امحای درختان موجب عدم احتساب تعداد درختان کسر شده در آمار (لحاظ شده در این بند) نخواهد بود.
- دارا بودن سند مالکیت و یا سند مادر قبل از تفکیک به عنوان باغ، باغچه، زمین مشجر و باغ عمارت
- دارا بودن سابقه رای دایر باغ ، دایر باغچه، دایر مشجر از کمیسیون ماده دوازدهم (۱۲) قانون زمین شهری.
- محلهایی که در حریم شهر توسط وزارت جهاد کشاورزی باغ شناخته شده اند..
- محلهایی که به تشخیص شورای اسلامی شهر باغ شناخته می شوند.
اعتراض به نظریه (رای) کمیسیون تشخیص باغات
رای کمیسیون بدوی تشخیص باغات ظرف 15 روز ازتاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی درکمیسیون تجدیدنظراست.
لازم به ذکراست ،رای کمیسیون تشخیص باغات ظرف 3 ماه از تاریخ ابلاغ برای اشخاص مقیم ایران و 6 ماه از تاریخ ابلاغ برای اشخاص مقیم خارج قابل اعتراض درشعب بدوی دیوان عدالت اداری است و درصورت رد شکایت ،رای صادره ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی درشعب تجدیدنظردیوان عدالت اداری است.
و درصورت ورود شکایت و نقض رای در دیوان عدالت اداری ،پرونده مجدد به کمیسیون هم عرض جهت رسیدگی به پرونده با رعایت موارد اعلامی دررای دیوان عدالت اداری ارسال می گردد.
